Türkiye Bilişim Derneği (TBD), Türkiye’nin dijitalde 2023 karnesini çıkardı. Türkiye, dijitalde 100 üzerinden 70.44 notu aldı. Dijital Türkiye Endeksinde Hizmet ve Toplumsal Endeks zirveyi paylaşırken, ekonomi düşük puan aldı.
Ülkemiz için özgün olarak hazırlanan Dijital Türkiye Endeksi ulusal politikaları da kapsaması açısından bir ilktir diyen TBD Genel Başkanı Rahmi Aktepe, “Çalışma, Dijital Türkiye yolculuğunda ekosistem paydaşlarını bir araya getiren ve strateji ve eylem planlarının belirlenmesi ve uygulanmasına dayanak oluşturan önemli bir kaynak olacaktır. Türkiye’nin milli ve yerli dijital endeksini oluşturduk” ifadelerini kullandı.
e-Devlet Başarısı Öne Çıktı
2023 Dijital Türkiye Endeksinde en yüksek puanı hizmet sektörü aldı. Skoru 82,39 olan hizmet sektöründe yaşamsal olaylar kapsamında Adalet (81,4), Aile (70,3), Araç (85,6), Kariyer (81), Şirket Genel (81,5), Şirket Kurulum (82,8), Taşınma (100), Yükseköğretim (82,9) ve Sağlık (90,8) notunu aldı. e-Devlet Kapısı üzerinden sunulmaya başlayan “araçlarım” ve “çalışma hayatım” gibi bütünleşik hizmetlerin önemli gelişme kaydedildiği belirtilen endekste ikinci el araç, muayene randevu gibi hizmetlerin entegrasyonların eksikliği dolayısıyla, kesintisiz hizmet sunumu açısından henüz yeterli düzeyde olmadığı tespit edildi.
Hane Halkının İnternet Kullanma Pratikleri Yüksek
Hane halkının internet kullanımını ölçekleyen Toplum ekseninin skoru ise 71,42 oldu. Türkiye genelinde hane halkının internet kullanım pratiklerinin yüksek olması ile topluma yönelik sunulan bilgilendirici ve işlevsel hizmetlerin yaygın olması toplumsal endeksin puanını yükseltirken; eğitim, mahremiyet ve e-katılım faaliyetlerine yönelik göstergelerde zayıf bir performans belirlendi.
En Düşük Skor Ekonomide, KOBİ’ler Dijital Dönüşüme Uzak
Ekonomi ekseninin skoru ise 64,01 olarak belirlendi. Ekonomi alanında güçlü yanlar iş dünyasına sunulan gelir idaresi, sicil yönetimi ve sosyal güvenlik gibi merkezi bilişim sistemlerinin varlığı olarak tespit edilirken, en büyük zafiyet ise KOBİ düzeyinde gerçekleşen ekonomik süreçlerde yeni nesil teknoloji kullanımının yaygınlaşmamış olması ve dijital yoğun sektörlerin düşüklüğü olarak belirlendi. .
Devletin Dijital Skoru 67-92
Kamunun dijital dönüşümde başarılı bir performans sergilediği belirtilen Türkiye Dijital Endeksinde Devlet ekseninin skoru 67,92 oldu. Kamunun güçlü yanları, Elektronik Belge Yönetim Sistemi, TC Kimlik Kartı, merkezi bütçe, ihale yönetimi gibi hizmetler ile siber güvenlik ve açık kaynak kodlu yazılım çalışmaları oldu. Diğer taraftan, kamuda alana yönelik kamu bilişim uzmanlığı, kurumsal mimari, kurumlar arası veri yönetişimi ve açık devlet verisi gibi unsurlarda ilgili faaliyetlerin eksik kaldığı gözlemlendi.
Sürdürülebilir Dijital Veri Politikamız Yok
Türkiye’de internet altyapısını tüm yönlerden inceleyen Dijital Ekosistem ekseninin skoru 66,47 oldu. Dijital Ekosistem ekseninde İnternet ve iletişim altyapısı, ortak hizmetler ve bilişim uzmanı yetiştirmeye yönelik teşviklerin varlığı güçlü yanlar olarak ön plana çıkarken, bilişim sektörünün tüm sektörler içerisindeki görece küçüklüğü ile yazılım ve donanım alt sektörlerinin ülke ekonomisine katkısı açısından düşük performans sergilediği bulgusuna varıldı. Raporda yerli yazılım sektörünün geliştirilmesi ve veri yönetişimi konusundaki faaliyetlerin yerine getirilmesinde eksiklikler olduğu tespit edildi. Endekste ayrıca “Ülkemizde her ne kadar dijital veri etrafında kişisel verilerin korunması, açık veri portali, ulusal veri sözlüğü ve kamu veri alanı gibi önemli çalışmalar yürütülüyor olsa da net bir dijital veri politikamızın ve ilgili tedbirlerimizin olmadığı görülmektedir” ifadeleri yer aldı.
“Geçmişteki Çalışmalar Politika Gerçekleriyle uyumu Zayıf Kaldı”
“TBD dâhil birçok STK ve şirket, geçmişte dijitalleşmeye yönelik ölçümler yapmıştır. Ancak bu çalışmaların, temel olarak ulusal politika gerçekleriyle uyumu zayıf kalmıştır. Dijital Türkiye Endeksi ise ana faaliyet alanlarındaki teknolojik etkileri içerebilecek 5 politika ekseni ve bu eksenler içerisindeki faaliyetlerin yaşam döngüsünü belirleyen 7 boyuttan oluşmaktadır. Çalışma kapsamında 12 farklı uluslararası endeks detaylı olarak incelenmiş ve toplam 416 gösterge tespit edilmiştir. Ulusal göstergelerin belirlenmesinde On Birinci Kalkınma Planı esas alınmıştır. Planda, dijital dönüşüm ile ilişkili olarak 252 tedbir belirlenmiştir” diyen TBD Genel Başkanı Rahmi Aktepe şu değerlendirmelerde bulundu:
“Tüm endeksler, hazırlayan tarafının politika gündemine uygun olarak şekillenmektedir. Küresel bir aktör olan ülkemizin, OECD, AB ve BM gündemleriyle büyük ölçüde uyumlu olması kaçınılmaz olmakla birlikte ülkemize özgü öncelikleri dikkate almamız ve kendi gündemimizi oluşturmamız gerekmektedir. Bu bağlamda, hızla gelişen ve yüksek fırsat ve riskler barındıran dijital teknolojilere yönelik ulusal politikaların varlığı ve izlenebilirliği hayati önem taşımaktadır. Hiçbir endeks politika gündemi için kesin bir değerlendirme vermemektedir. Bununla birlikte karar vericiler için önemli bir referans teşkil etmekte ve kamuoyuna şeffaflık sağlamaktadır. Dijital dönüşüm ekosisteminin ülke politikasına sahip çıkması ve destekleyebilmesi için tarafların bir araya gelmesi ve hesap verebilirlik elzemdir.
Ülkemizin özellikle Pandemi dönemi ve sonrasında hayata geçirdiği dijital devlet hizmetleri bu alanda başarılı olduğumuzu teyit etmektedir. İşletmelerin dijital dönüşüm çözümlerine ilgisinin arttığı ve bu yöndeki talebin büyük ölçüde yerli firmalarca karşılanabildiği görülmektedir. Ancak hem işletmeler hem de hane halkının yüksek hızlı internet ve performanslı kişisel cihaz erişimi konusundaki ihtiyaçlarının giderilmesinde yaşanan aksaklıklar “sayısal uçurum” konusunu tekrar gündeme taşımıştır.”
