Son yirmi yılda yaşam tarzımızda büyük bir değişim yaşandı. 2009 yılına kadar kırsal alanlarda kentsel alanlardan daha fazla insan yaşıyordu. Bugün dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 55’i kasaba ve şehirlerde yaşıyor ve 2050 yılına kadar bu oran yüzde 70’e çıkacak. Hızlı kentleşme, bizi, ele alınmadığı takdirde kent sakinleri için yıkıcı sonuçlar doğurabilecek önemli sorunlarla karşı karşıya bıraktı. Bunun nedeni basit; daha fazla insan, daha fazla atık, trafik ve hava kirliliği yaratırken, kamu hizmetleri üzerinde de büyük bir baskı oluşturuyor. İnsanların tek bir bölgede yoğunlaşması da yaşam maliyetlerinin artmasına neden olarak giderek daha fazla insanı yoksulluk sınırının altına düşme tehlikesiyle karşı karşıya bırakıyor. Bu zorluklar bizi daha etkin bir şekilde birlikte çalışmaya itti.
Yazan: Nokia Avrupa Kıdemli Başkan Yardımcısı Rolf Werner
Bugün, bu zorlukların üstesinden gelmemize yardımcı olacak doğru araçlarla donanmış durumdayız – yeni teknolojiler ve işbirliğine dayalı çalışmalar sayesinde geleceğimizi yeniden yazmak için gerçek bir şansımız var. Küresel bir toplum olarak değerlerimiz değişti. Bilgi paylaşımı, veri erişimi ve hepimizi birbirimize bağlı tutan sofistike ağlar ufkumuzu genişletti. Hükümetler de aynı görüşte ve teknoloji destekli kamu planlamasının ön planda olduğu bir dünyaya inanmaya başlıyoruz.
Elektriğin ‘şah’ olduğu, sağlık ve güvenliğin ön planda tutulduğu ve kamu hizmetlerine kolayca erişilebildiği bir dünyaya inanıyoruz. Bu hayal gerçeğe dönüşürken akıllı şehirler geleceğe yönelik ortak vizyonumuz haline geldi. Şu andaki en büyük zorluğumuz, bu akıllı ortamlar üzerinde daha fazla hakimiyet kurarak vatandaşların ihtiyaçlarına hizmet etmelerini sağlamak, işimizi yürütme, hayatımızı sürdürme ve gezegenimizi koruma şeklimizi değiştirmektir. Akıllı şehrin yanı sıra, bir sonraki dijital inovasyon dalgası, insanların karşılaştığı zorluklara ve iş dünyasına dijital olarak zenginleştirilmiş dünyalar ve yeni çözümler getirecek.
Dijital ve fiziksel unsurların birleştiği bu uygulamalar ‘metaverse’ terimi altında özetleniyor. Metaverse ve akıllı şehirler arasında mantıklı ancak pek keşfedilmemiş bir bağlantı var, bu nedenle bu yazı bu evrimin hikayesini gözden geçirecek.
Fiziksel ve dijital dünyalarımızın birleşmesi
Küresel nüfus yaklaşık yüzde 1 oranında artmakta ve 2025 yılına kadar nüfusun yüzde 25’inin dünyanın en büyük 600 şehrinde yaşaması öngörülüyor.
Genel olarak, şehirler ve kentsel merkezler Dünya yüzeyinin yaklaşık yüzde 2’sini kaplamakta ancak mevcut kaynakların yüzde 75’ini tüketiyor. Bu, halihazırda görmekte olduğumuz değişimin ölçeğini gösteriyor. Akıllı şehirlerde, ağlar insanları ve nesneleri birbirine bağlamanın ötesine geçer. Uyarlanabilir ve özerk olmak için geliştiriliyorlar.
Akıllı şehirlerde ağlar herkesi ve her şeyi birbirine bağlayarak şehirdeki dijital uçurumu kapatır ve yeni nesil sağlık hizmetleri ve ağa bağlı okullar gibi dijital hizmetlerin kullanılmasına olanak tanır. Buna paralel olarak metaverse, gerçek dünyadaki hizmetleri etkilemeden veya insan hayatı için herhangi bir risk oluşturmadan mevcut dijital altyapının dayanıklılığını zorlayacak sistemleri ve protokolleri dijital bir ortamda (siber güvenlik testleri dahil) deneyebileceğimiz dijital ikizler geliştirmemize olanak tanıyacak. Senaryoları test etmek ve gelişmeleri simüle etmek için metaverse’de tüm akıllı şehirlerin dijital ikizlerini bile oluşturabiliriz. Metaverse, teknoloji endüstrisi üzerinde büyük bir etkiye sahip olacak. Ancak şu anda değer yaratan, işletmeler arası kullanım durumlarıdır; tüketici metaverse’i ise henüz beklentileri karşılayamıyor.
2027’ye kadar XR (metaverse) mobil ağ trafiğinin akıllı telefon videosunun yarattığı trafiği aşması bekleniyor. Metaverse ekonomisi 2030 yılına kadar 8 trilyon ABD Doları değerinde olabilir (Citi GPS). Ancak metaverse’ten en iyi şekilde yararlanmak için teknolojide ve onu destekleyen temel ağlarda bir dönüşüm gerekiyor. İyi haber şu ki, metaverse için ağlar inşa ederken, akıllı şehir için de ağlar inşa ediyoruz.
Akıllı şehir metaverse’inin başarısı, uygulama geliştiricilerin 5G (ve 2030’dan itibaren 6G) ve yüksek güçlü fiber ağlar tarafından desteklenen tüm değer zinciri boyunca yenilik yapmalarına olanak sağlamaya dayanacak. Sağlam bir platform ve hem endüstri hem de tüketiciler için uygulamalara yerleşme yeteneği bulunmayan bir metaverse yoktur.
İster sabit bir ağ, hedef WiFi, hedef mobil ağ veya kurumsal bir ağ olsun, metaverse trafiğini yakalamak için bu ağların geliştirilmesi gerekecek. Eğer doğrusunu başarırsak, metaverse fiziksel dünyanın yerini almak yerine onu geliştirerek hepimizin hayatını daha iyi hale getirme gücüne sahiptir.
Sürdürülebilirlik, sağlık ve güvenlik, toplu taşıma, hava kalitesi ve gözetim girişimlerinde metaverse destekli içgörüler ve analitik, güvenlik ve verimliliği artırırken maliyetleri ve emisyonları azaltmanın birkaç yoludur.
IoT ağlarından (akıllı ortamlarla kesişmenin gerçekleştiği yer) yararlanarak XR hizmetleri, tarafsız bir ana bilgisayar sağlayıcısı için bir platform sağlayabilen ve paylaşılan bir ağda her şeyi birbirine bağlayarak bütünsel olarak kullanılabilir. Bu da geliştiricilerin tüketicilerin ve işletmelerin değer vereceği hizmetler ve uygulamalar oluşturmasına olanak tanıyacak.
Endüstri için gerçek değerin keşfi
Sektörde halihazırda gördüğümüz iyimserlik ve avantajlar, şehirleri metaverse’ü tamamen benimsemeye teşvik etmelidir. Bu metaverse’lere girmeyi planlayan şirketlerin yüzde 58’i halihazırda bir pilot uygulamadan geçmiştir ve teknolojinin iş yapmak için dönüştürücü çözümler sunacağına dair artan bir anlayış vardır.
Maliyetlerin azaltılması, tüm sektörlerde bariz ve çok önemli bir faydadır. Kapsamlı eğitim ve oryantasyon, birçok sektörde kurumsal kullanım durumlarını ve Sanal Ar-Ge’yi olumlu yönde etkilemek için büyük bir cazibe merkezi olmaya devam ediyor. Görsel öngörüsel bakım ve XR ile geliştirilmiş UX araştırması, üretim ve lojistik gibi sektörleri kökten modernize etmek için fırsatlar yaratıyor.
Endüstriyel metaverse, endüstriyel IoT’nin doğal bir uzantısıdır ve XR, büyük cihaz ağlarının güvenliği söz konusu olduğunda özellikle faydalı olduğunu kanıtlamaktadır. NTI’ın IoT botnet DdoS (Distributed Denial of Service) trafiğinin geçtiğimiz yıl beş kat arttığını ortaya koyan yakın tarihli bir raporunun ardından bu son derece yüksek bir önceliktir.
Metaverse’nin güç kaynağı
Metaverse, tüketici hizmetleri ve endüstriyel kullanım durumları için kapsamlı, sorunsuz bir kullanıcı deneyimi sağlamak üzere yeni talepler getirecek yüksek hızlı, düşük gecikmeli ağlar gerektirecek. Artan metaverse ağ trafiğinin bant genişliği tüketimini nasıl artırdığını ve tüketici XR ve RAN için gecikme kısıtlamaları yarattığını zaten görüyoruz, mobil trafik de 2028 yılına kadar radyo kapasitesini aşacak.
Önümüzdeki beş ila on yıl, ağ taleplerinin karşılanmasında kritik öneme sahip olacak ve bu zorlukların üstesinden gelmek sabit hat erişiminde bir dönüşüm gerektirecek – yani; 5G cihazlarını ve ağı bağlamak için fibere güvenmemiz gerekecek.
Sabit ağları etkili bir şekilde geleceğe hazırlamak ve metaverse uygulamaları doğru deneyimle sunmak için, CSP’ler ağlarını 10/25 ve 50G PON ağları gibi çoklu gigabit hızları sağlayabilen tam fiber teknolojilerine yükseltmelidir. Bazıları bunu zaten yapıyor olsa da, gidilecek daha çok yol var.
Geleceğin ağının çeşitli metaverilerin artan taleplerini destekleyebilmesi için daha bilişsel ve otomatik olması ve sektörlerin özel ihtiyaçlarını karşılaması gerekiyor. Ağ sağlayıcıları için şu anki zorluk, ağların esnekliği, kapasitesi ve sıfır gecikme süresinin bulutun hizmet olarak esnekliği ve uyumluluğu ile buluştuğu bir geleceğin nasıl şekillendirileceğidir. Bu dönüşüm, metaverse’in sunduğu çok sayıda fırsatın hayata geçirilmesi için kritik önem taşıyor.
Bunu başarmak ancak açık işbirliği, ortak çalışma ve açık standartları paylaşan ve zengin bir çok taraflı ekosistemi benimseyen müşteriler, geliştiriciler ve ortaklardan oluşan genişleyen bir ekosistem yaratmakla mümkündür. Ben de buna cevaben, yolumuzda ilerlediğimizi ve akıllı şehir metaverse’nin geleceğinin parlak olduğunu söylüyorum.
