Boğaziçi Üniversitesi Endüstri 4.0 Platformu toplantısı Kandilli Kampüsü’nde TETAM Araştırma Merkezi’nde yapıldı. Toplantıda Endüstri 4.0 standartları ele alındı ve standartların önemi üzerinde duruldu. Katılımcılar Endüstri 4.0 çalışmalarında ‘Teknoloji Standartları Stratejisi’nin hazırlanmasının endüstri ve üniversitelerin oluşturacağı bir üst kurulun sorumluluğunda olduğunu ve sektörler özelinde çalışmaların yürütülmesi gerektiği vurguladı.
Toplantının açılış konuşmasında Platform Başkanı, Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi ve Teleiletişim ve Enformatik Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi (TETAM) Müdürü Prof.Dr. Lale Akarun, 500 doktora öğrencisi ve bu alanda çalışan öğretim üyesinin katıldığı ve ikincisi Boğaziçi Üniversite’sinde düzenlenen ‘Yapay Öğrenme Yaz Okulu’ ile teknoloji kullanıcıları ile teknoloji tedarikçilerini bir araya getirmek için TÜSİAD’ın başlattığı ‘Sanayide Dijital Dönüşüm Hızlandırıcı Programı’ (TÜSİAD SD²) üzerine platform üyelerine bilgi verdi.
Prof. Dr. Akarun ayrıca, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı ve TAYSAD’ın yürüttüğü “Otomotiv Yan Sanayinin Otonom Araç Teknolojileri Çerçevesinde Yeniden Yapılandırılması Çalışması” hakkında TAYSAD Genel Sekreteri Süheyl Baybalı ile birlikte katılımcıları bilgilendirdi.
TAYSAD Genel Sekreteri Süheyl Baybalı, konuşmasında Endüstri 4.0 çalışmalarında ülkemizdeki temel sorunun aksiyonu tetikleyen bir yol haritasının çıkarılamaması olduğunu vurguladı. Ülkemizde her şirketin farklı ihtiyaçları olduğunu ve eksik olan her sorunun dijitalleşme ile kapatılmasının beklendiğini ama yeterli projelendirmenin henüz yapılamadığını belirtti. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı ile beraber “Otomotiv Yan Sanayinin Otonom Araç Teknolojileri Çerçevesinde Yeniden Yapılandırılması Çalışması”na başladıklarını duyuran Baybalı, Avrupa Birliği desteğine başvurmak için projelendirmenin devam etmekte olduğunu; bu kapsamda ilgili standartların şirketler üzerinde bir grupla takip edilmesi için strateji oluşturulmasının önerildiğini belirtti.
Endüstri 4.0 standartları ve uluslararası standart gruplarının çalışma yöntemleri, 1906.1 Standart Grubu üyesi, Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Tuna Tuğcu tarafından paylaşıldı. Tuğcu, sistemler karmaşıklaştıkça standartlaşmanın öneminin arttığını, uluslararası standartları belirlemenin ve uymanın gerekli olduğunu, özellikle uluslararası rekabete açık olan firmaların standartları belirleme sürecine dahil olması gerektiğini anlattı. Tuğcu, Türkiye’nin ulusal standartları lokalize ederek nasıl yeni bir pazar ve yerli oyuncular için fırsatlar yaratıldığını ‘AIS Class B Transponder projesi’ örneği ile anlattı.
Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Emeritus öğretim üyesi Prof. Dr. Oğuz Tosun ise Endüstri 4.0’da üretilen teknolojileri kullanarak bütünsel ve bağlı bir ekosistem yapmak ve yeni ihtiyaçlara cevap verebilmek için bu teknolojilerin birlikte çalışabilirliğini sağlamak amacı ile kalıcı standartlar ortaya koymak gerektiğini anlattı. Standartlaşmanın amacının son kullanıcının birbirleri ile uyumlu fonksiyonel bloklar kullanarak karışık tedarikçili bir Endüstri 4.0 çözümü oluşturabilmesine olanak sağlaması olduğunu belirten Tosun, standartlaşmanın yatay ya da dikey, cihazlar arası, uygulamalar arası, sektörler arası, uluslararası gibi çeşitli düzeylerde sağlanmasının söz konusu olabileceğini söyledi. Tosun, ‘’standardizasyon bir oranda kısıtlayıcı bir unsur olduğu için Endüstri 4.0 çözümlerinde kişiselleştirmeye de olanak sağlayacak bir parça esnek-denge unsuru olarak gözetilmesi’’ gerektiğini belirtti.
Endüstri 4.0 sözlüğü geliştirilmeli
Prof.Dr. Oğuz Tosun, ayrıca standart gruplarında çalışan komitelerin bir görevinin de referans mimari ile ilgili başarılı uygulama geliştirme örnekleri sunarak potansiyel uygulayıcılara güven vermek ve standartların yaygın kabulünü sağlamak olduğunun altını çizdi. Standartları oluşturmadan önce terminolojide anlaşmak gerektiğini, TSE’nin yönlendirmesi ile oluşturulacak çalışmalarda bir Endüstri 4.0 sözlüğü üzerinde anlaşılmasının önemli olduğunu vurguladı. Tosun, standardın yerleştirilmesi için açık geliştirme araçları ve açık haberleşme altyapılarını desteklenmesi gerektiğini aynı zamanda standartların ülkelere göre bir miktar kişiselleştirilmesinin önemli olduğunu söyledi.
Arçelik Ar-Ge Direktörlüğü IoT Takım Lideri Deniz Kaya ise, Arçelik’in Endüstri 4.0 standartlarına yaklaşımını, çözüm örneklerini ve çözüm bileşenlerini aktardı. Kaya, genel resme bakıldığında Avrupa’daki standartlaşma çalışmalarının büyük ölçüde ABD sermayesine karşı bir koruma içgüdüsünün örneklerini yansıttığını belirtti. Tıpkı GDPR’la büyük verinin kullanımını düzenlenmesi amaçlandığı gibi, Endüstri 4.0’daki standartlaşma girişimlerinde de başta Almanya olmak üzere Avrupa merkezli yatırımların korunmak isteneceğini söyledi ve IoT standartlaştırma çalışmalarının da benzer özellikte olacağının beklendiğini belirtti. Kaya, bir yandan ‘Dijital Ortak Pazar’ kavramı vurgulanırken bir yandan da Avrupa Komisyonu’nun standart tanımlama çalışmalarının artmasının bu kaygıyı doğruladığını düşündüğünü söyledi Tüm bu nedenlerden dolayı standart grup çalışmalarında yer alarak teknolojinin hangi yönde gelişeceği konusunda söz sahibi olmak stratejik önem taşıdığının altını çizdi.
Açık kaynak teknolojileri yenilikçi standartların gelişmesini sağlıyor
Tekstil ve cam sanayi için kontrol cihazları, sensörler, mekatronik ve robotik makinalardan oluşan uçtan uca endüstriyel çözümleri sunan teknoloji tedarikçisi ELİAR Kıdemli Yazılım Mimarı Sencer Sultanoğlu da açık kaynak kodlu yazılım teknolojilerinin standartlara etkisini ve Açık Platformların oluşturduğu yenilikçi standartların ürün geliştirme sürecine sağladığı esnekliği paylaştı. ELİAR’ın bir KOBİ olarak tüm dünyaya teknoloji transfer edebilmesinin arkasındaki başarıda etkin rolü olan Açık Standartları sıralayan Sultanoğlu dünya devleriyle rekabetin binlerce inovatif KOBİ’nin Açık Kaynak Dünyası’ndaki dayanışmasından geçtiği belirtti.
IETF ve LoRa Alliance üyesi Alper Yeğin ise, konuşmasında IoT cihazlarına özel tasarlanmış ve standardı geliştiren LoRaWAN teknolojisini tanıttı. Bu teknolojinin Endüstri 4.0 uygulamalarından, taze ve zorlu bir problemi çözmeyi hedeflediği için hem kurumsal hem de akademik Ar-Ge’ye çok açık olduğunu belirtti. Bu teknolojiyi geliştiren LoRa Alliance yapısından ve gelişme süreci hikâyesinden bahsetti.
Toplantıda ayrıca Open Connectivity Foundation (OCF) ve Smart Appliances Reference for Energy (Saref) gibi standart grup çalışmalarına öncelikli olarak katılmak gerektiği ancak katılım maliyetinin yüksek olduğu, aynı zamanda da kurulan ilişkilerin sürdürülebilmesi için bireysel devamlılık gerektiği vurgulandı. Bu nedenle şirketler yerine şirketleri temsilen üniversite ya da şirket örgütü temsilcilerinin bu çalışmalarda ortak çıkarları temsil etmesinin daha etkin ve verimli sonuç getirebileceği önerisi görüşüldü. Şirketler, üniversiteler ve diğer kuruluşlar bazında mevcut standart grup üyeliklerinin haritasının çıkarılması Türkiye’nin Endüstri 4.0 yol haritasına uygun olarak ‘Teknoloji Standartları Strateji’ oluşturulması önerildi.
Danışma Kurulu’nun bir sonraki toplantısında dijital dönüşüm modelleri ve şirket tecrübeleri paylaşılarak Türkiye’de uygulanan Endüstri 4.0 yol haritaları ele alınacak.
