Yale, Linus Smart Lock adını verdiği akıllı kilit sistemiyle mevcut kapı kilidinize kolayca uyarlanabilen bir akıllı anahtar çözümü sunuyor. Acaba bu sistem yılların alışkanlığını bırakmanızı sağlayabilecek mi? Etraflıca inceledik, deneyimlerimizi paylaştık.
Büyük renkli ekranlarına ve albenili görünümlerine rağmen, akıllı telefonlar cebimizde sessiz birer katil gibi dolaşıyor. Kimi zaman ses çıkararak kimi zaman titreyerek sürekli ilgiyi kendi üzerlerine çekerken, arka planda sayısız teknolojiyi tarihin tozlu raflarına gönderdiler. Bas çek fotoğraf makinesinden ses kayıt cihazına, hesap makinesinden portatif müzik çalara kadar pek çok teknoloji akıllı telefonların gelişimiyle gündelik yaşamdan kaybolup gitti.
Şimdi de evden çıkarken yanınıza aldığınız cep telefonu cüzdan anahtar üçlüsünden anahtara göz diktiler. Yüzlerce yıllık alışkanlığın karşına geçip “Kapıyı açma işini de ben hallederim, sen artık kenara çekil” diyorlar.
Bunu lüks arabalarda ve bazı özel uygulamalarda görmüştük ama hep uzaktan şahit olduğumuz şeylerdi. Yale’den iletişime geçip piyasaya yeni sürdükleri akıllı kilit sistemi Yale Linus Smart Lock’u denememiz için bize göndermek istediklerini söylediklerinde hah dedim, nihayet bu teknolojinin elle tutulabilir bir örneğiyle karşılaşma fırsatı doğdu.
Linus Yale bugün hemen her yerde kullandığımız silindir kilidin mucidi, aynı zamanda Yale’nin kurucusu. Yale Türkiye Genel Müdürü Hasan Mavuş’un ifadesiyle şirket olarak bu ürüne öylesine inanıyorlar ki, bizzat kurucularının adını vermişler.
O zaman neyle karşı karşıyayız bir görelim.
Linus Smart Lock İçin İlk Adım: Montaj Süreci
Yale Linus Smart Lock, her evde kullanılabilecek şekilde tasarlanmış ve Türkiye’de de satışa sunulan benim görebildiğim ilk akıllı kilit çözümü. Oval tasarıma sahip, göründüğünden hallice ağır olan cihaz iki parça halinde geliyor. Metal bir plakadan ibaret olan birinci parça kapının iç tarafındaki anahtar yuvasının üstüne oturuyor. Asıl parça kenarındaki iki mandal yardımıyla bu parçanın üzerine sıkıca yerleşiyor. Tornavida pense gibi basit aletlere ve evde tamir işlerine biraz yatkınsanız montajı kendiniz de yapabilirsiniz.
Yale Linus akıllı kilidi takabilmek için kapınızdaki kilit göbeğinin belli koşulları sağlaması lazım. Birincisi, her iki tarafta anahtar takılı olsa da dönebilen bir mekanizmaya sahip olacak (göbeğiniz çok eski değilse muhtemelen bu koşulu karşılıyordur). İkincisi, anahtar yuvası üzerine tutunma plakasının yerleşebilmesi için iç tarafta yaklaşık yarım santimlik bir çıkıntıya ihtiyacınız var. Eğer göbek kapıya sıfır yerleşiyorsa iki şeyden birini yapıyorsunuz. Ya hafif çıkıntı yapacak daha uzun bir göbeğin peşine düşüyorsunuz, ya da Linus Adjustable Cylinder adı verilen, aklınıza gelebilecek her türlü kilit göbeğini Linus Smart Lock ile uyumlu hale getirebilen çözüme yöneliyorsunuz. Uyumluluk kontrolü için şöyle bir web sitesi hazırlamışlar, satın almadan önce göz atmak faydalı olabilir.
Benim göbek kapıya sıfır oturduğu için gönderilen kitin içinde yer alan Linus Adjustable Cylinder çözümüne başvurmak zorunda kaldım. Kutuyu açtığınızda içinden bir kilit göbeği, bu göbeği her iki tarafından dilediğiniz miktarda uzatabileceğiniz adaptör setleri ve montaj için gerekli ekipmanlar çıkıyor. Kutuyu açıp parçalara bakınca vay be dedim, çeliği eğip bükme konusunda ne kadar da yol almışız…
Bu arada eğer bu göbeği kullanacaksanız evin anahtarı değişiyor, gerekli kişiler için anahtar çoğaltmayı unutmayın. Ya da unutun, birazdan ona da geleceğiz.
Cep Telefonunuzdaki Sanal Anahtarlık: Yale Access
Adaptörlerle kilit göbeğinde gerekli ayarlamaları yapıp takıp, sonra her zaman olduğu gibi bir şeyi yanlış yaptığımı fark edip söküp tekrar taktıktan sonra nihayet kuruluma geçebildim. Cihazın plakasını üzerine yerleştirip beraberindeki vidalarla sabitledim, anahtarı kilidin üzerine taktım, ana cihazı anahtar boşluğa gelecek şekilde yerleştirip iki yandaki mandallarla sabitledim. Mıknatıslı pil kapağını çıkarıp pillerin temasını önleyen plastiği söktükten sonra cihaz hayat belirtisi göstermeye başladı. Son olarak kapı açık sensörünü uyarma vazifesi gören DoorSense mıknatısı kılavuzda gösterildiği şekilde kapının yan tarafına, pil kapağındaki Yale logosuyla aynı hizada olacak şekilde yerleştirdim.
Böylece işin zor kısmı geride kaldı, şimdi uygulamayı kurmanın vaktidir.
Linus Smart Lock’u kullanmaya başlamak için telefonunuzun uygulama mağazasından Yale Access uygulamasını indirmeniz gerekiyor. İndirdikten sonra bir kayıt sürecinden geçiyorsunuz. E-posta adresiniz ve cep telefonunuz eşliğinde gerçekleşen bu kayıt sürecinden sonra hesap güvenliği için çift aşamalı doğrulama sistemi otomatik devreye giriyor ve cihaza hükmetmeye hazır hale geliyorsunuz. Bu aşamada doğru bilgileri girmeyi ihmal etmeyin, zira artık bu hesap kapı kilidinizle de ilişkilendirilecek.
Sonrasında uygulama kilitle eşleşiyor ve resimler eşliğinde adım adım öğrenme süreci başlıyor. Burayı da dikkatlice takip etmekte fayda var. Önce kapının dışında açma kolu mu yoksa topuz mu olduğunu soruyor. Uygun kapı türünü seçtikten sonra kapıyı bir kez kilitlediğiniz, iki kez kilitlediğiniz, kapı dili açık kalacak şekilde kilidi açık tuttuğunuz, kapıyı açtığınız ve araladığınız bir dizi hareketi size gösterilen şekilde uyguluyorsunuz. Bu esnada kilit motoru ve kapı algılama sensörü kendini güzelce kalibre ediyor. Her şeyi doğru yaptıysanız uygulamadan bir aferin alıyorsunuz. Artık cep telefonunuzu anahtar niyetine kullanmaya başlayabilirsiniz.
İlk Sanal Anahtarı Tanımlamanın Vakti Geldi
Linus Smart Lock, Bluetooth 4.2 bağlantısı üzerinden eşleşme sağlayan, anahtar çevirmek üzere tasarlanmış yüksek torka sahip bir motoru temel alıyor. Şu aşamaya kadar yaptığınız şeyler de motoru kapının arkasındaki anahtarı tutacak şekilde yerleştirmekten ve kapıyı açmak için ne kadar dönmesi gerektiğini öğretmekten ibaretti. 128 bitlik şifreleme sistemiyle korunan kilit, yetkilendirilmiş bir Yale Access uygulamasının kendisiyle eşleştiğini görürse motora bağlı anahtarı döndürüp kapıyı açıyor. Bu sırada kilit etrafındaki kırmızı ve yeşil ışıklarla ve çıkan seslerle her şeyin yolunda olduğuna dair işaret veriyor. Çıkarken anahtarı yanınıza mı almadınız? Cep telefonunuzu elinize alıp uygulamadan tık diye kilidi aç diyorsunuz, kapı şak diye açılıyor. Sihir gibi.
Uygulamanın içinde işinize yarayabilecek diğer bazı fonksiyonlar da var. Mesela kapı şu an açık mı, kilitli mi yoksa aralık mı kalmış, kapıyı kim hangi saatte açmış kapatmış, kilit elle veya anahtarla mı yoksa bir başka sanal anahtar sahibi tarafından mı açılmış uygulama tarafından hepsini tek tek raporlanıyor. Ayrıca ayarlarda coğrafi konuma bağlı olarak kapıya yaklaştığınızda otomatik kapı açma ve uzaklaşınca kilitleme seçeneği de var ama ben açıkçası kullanmaya cesaret edemedim. Zira bizim dışarıdan topuzlu kapılarda kilidi aç bekle fonksiyonu yok, açma işlemi başladı mı kapı tamamen açılıyor. 7. katta otururken 6. kattaki komşuya iki dakika uğradım diye sistem üstteki kapıyı şak diye açsa dönüp elle çekip kapatmak lazım, o da fark edersem. Sanırım müstakil evlerde daha çok işe yarayacak bir özellik. Şimdilik cepten kilit açmak bile inceden bir bilim kurgu havası estirmeye yetiyor. Gerçi arkasında kimse olmayan bir kapının kendi kendine açılmasında Hitchcockvari bir hava da var…
Cihaz 4 adet kalem pille çalışıyor. Kapıyı açıp kapatma sıklığınıza göre pillerin 6-9 ay arası dayandığı söyleniyor. Henüz o kadar kullanma fırsatım olmadı. Sadece pil azaldığında uygulama üzerinden ve e-posta yoluyla size bilgi verebildiğini duydum. Olur da piller tamamen biterse anahtarla açma seçeneğiniz her zaman var.
İsteyene Tek Giriş, İsteyene Anahtar
Cihazın kurulumunu yaptıktan sonra Yale Acess uygulaması üzerinden e-posta veya telefon numarası aracılığıyla davet göndererek dilediğiniz kişilere erişim verebiliyorsunuz. Bu erişim dilerseniz bir seferlik, dilerseniz misafir yetkisinde (dilediği zaman kapıyı açabilir ama cihaz ayarlarına dokunamaz), dilerseniz ev sahibi yetkisinde olabiliyor. Bir başkasıyla sanal anahtar paylaşabilmeniz için davet göndereceğiniz kişinin de Yale Access uygulamasını yüklemesi ve kayıt işlemini gerçekleştirmesi zorunlu.
Cihazın Bluetooth üzerinden çalışması anahtar olarak kullanılacak telefonla arasında en fazla 10 metre civarında mesafe bulunmasını gerektiriyor. Bu da aslında ek güvenlik açısından iyi bir şey. Ama oldu ki hazır böyle bir alet almışken kapıyı uzaktan da açabilmek istiyorsunuz. Mesela şehir dışındaki misafiriniz erken gelmiş kapının önünde bekliyor, eve varmaya da daha vaktiniz var. Ne yapacaksınız?
Bu durumda Linus Smart Lock ekosisteminin bir diğer parçası olan Yale Connect Wi-Fi Bridge cihazını edinmeniz gerekiyor. Küçük bir Wi-Fi vericisine benzeyen cihazı kapıya en fazla 4-5 metre uzaklıktaki bir prize takıyorsunuz, Yale Access uygulaması üzerinden evdeki Wi-Fi cihazıyla eşleştiriyorsunuz. Böylece Linus Smart Lock akıllı kilidiniz Yale Access uygulamasından gelen komutları internetten de alabilecek hale geliyor. Mesela ben kapının önünde kilit ve telefon arasındaki birkaç saniyelik eşleşmeyi bile beklememek için asansörde kata yaklaştığımda kapıya basıyorum, asansörün kapısını açarken aynı anda evimin kapısı da açılıyor. Uğraşayım derseniz Amazon Alexa, Google Asistan, Apple Siri gibi sanal asistanlar üzerinden kilidi sesle açıp kapamanız da mümkün.
“En son ne zaman evden çıkarken cep telefonumu yanıma almayı unuttuğumu hatırlamıyorum. Madem birbirimize bu kadar yakınız, belki bu işi de ona devretmenin vakti gelmiştir..”
Peki güvenli mi? Öyle olduğunu söylüyorlar. 180 yıldır fiziksel güvenlik sistemleri üzerine uzmanlaşmış bir şirketin, hele de kurucusunun adını verdiği böyle bir üründe siber güvenlik risklerini göz ardı ettiğini sanmıyorum. Elbette her bağlı cihazın mutlaka derinlerde bir yerde bir zafiyeti vardır, ama birinin bunu bulup ortaya çıkarması ve bu yolla kapınızı açması birinin gelip kapı kilidinizi maymuncukla kurcalamasından çok daha düşük bir ihtimal olsa gerek. Olur da erişim yetkisi olan telefonlardan biri çalınırsa ev sahiplerinden birinin ilgili kullanıcının yetkilerini kaldırması ve yeni cihazına aktarması yeterli.
Son olarak, hazır kapıya kilit takmışken cep telefonuyla hiç uğraşmak istemeyenler için akıllı tuş takımı aksesuarını alıp kapının önüne vidalayabiliyorsunuz. Kapı kilidinin şifre girerek açılmasını sağlayan bu sistemle herkese ayrı bir şifre atamak veya tek giriş için şifre üretip paylaşmak mümkün. Bu cihazı deneme fırsatım olmadı, ama yeni sürümünde şifrenin yanı sıra parmak izi ve akıllı kart okuyucu seçeneklerinin de olacağını öğrendim. Yeni model Türkiye’ye geldiğinde mutlaka edinip deneyeceğim.
Sonuç: Anahtarın da Sonu Yaklaşıyor
Yale Linus Smart Lock sıra dışı ve iddialı bir ürün. Yüzlerce yıldır devam eden anahtar taşıma alışkanlığına son vermek için atılmış cesur ve radikal bir adım. Vaadini de gayet güzel yerine getiriyor, ama yine de test sürecinde eşime ve oğluma sanal anahtar tanımlarken birer anahtar kopyalayıp ceplerine koydum. Bir anahtarı da kendime aldım. Ne de olsa insan bazı alışkanlıklardan kolay vazgeçemiyor, hele işin ucunda evin giriş kapısı varsa.
Ama şu da var, daha bu sabah market alışverişi için evden çıkarken fermuarı bozulan mont yerine bir başkasını giydim. Eve döndüğümde anahtarları diğer montta unuttuğumu fark ettim. Oysa cep telefonum yanımdaydı. Daha önce evden çıkarken benzer şekilde cüzdanımı diğer kıyafetlerimin cebinde unuttuğum da olmuştu. O zaman da cep telefonum yanımdaydı. En son ne zaman evden çıkarken cep telefonumu yanıma almayı unuttuğumu hatırlamıyorum. Madem birbirimize bu kadar yakınız, belki bu işi de ona devretmenin vakti gelmiştir.
Akıllı kilit ilginç bir şeymiş. İnsan elinin altında olunca kullanıyor, alışıyor. Yine de Yale Linus Smart Lock ürününün şu an için herkese hitap edebileceğini söylemek zor. Kurulum ve uygulama yönetim süreci orta düzey bilgi gerektiriyor. Özellikle Linus Adjustable Cylinder ve Connect Wi-Fi Bridge aksesuarlarına girdiğinizde toplamda 3 bin liraya yaklaşan bir maliyet karşınıza çıkıyor ki, üzerine takacağınız çoğu çelik kapı bile bundan daha ucuz.
Peki karşılığında edineceğiniz fayda buna değer mi? Duruma göre değişir. Çok katlı müstakil bir evde oturuyorsanız değer. Sürekli kapı kilitli mi endişesi yaşıyorsanız, evinizi Airbnb gibi sezonluk kiralama işleri için kullanıyorsanız kesinlikle değer. Karar sizin.
