Küresel nükleer teknoloji pazarında lider konumunda bulunan Rusya Devlet Nükleer Enerji Şirketi Rosatom’un yakıt şirketi TVEL’den, bilim dünyasını heyecanlandıran bir haber geldi. TVEL, Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi’nde (CERN) kurulacak olan Geleceğin Dairesel Çarpıştırıcısı (FCC) için süperiletken tel geliştirmeyi başardı.
Türkiye’nin ilk nükleer santrali Akkuyu NGS’yi yapan Rosatom ve yakıt şirketi TVEL, büyük bir teknolojik altyapıya sahip. Şirket, bünyesindeki Chepetsk Mekanik Fabrikası’nda (CMP), İsviçre’de inşa edilecek ve bilim insanlarının temel parçacık fiziği ile ilgili araştırmalarını sürdürmelerini sağlayacak olan Geleceğin Dairesel Çarpıştırıcısı (FCC) için süperiletken tellerin üretimine başlıyor. Üretim, Eylül ayında TVEL ve CERN tarafından imzalanan Araştırma ve Geliştirme Anlaşması doğrultusunda başladı. Anlaşma, süper iletken malzemelerin üretimi konusunda endüstriyel iş birliğini geliştirmeyi amaçlıyor.
TVEL Üretim İçin Gerekli Deneyime Sahip
TVEL’in Ar-Ge, Teknoloji ve Kalite’den Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Konstantin Vergazov, şunları söyledi: “Rosatom’un yakıt şirketi TVEL, bilimsel, teknoloji ve üretim açısından gerekli altyapıya sahiptir. CERN’e süperiletken telleri üretmek için gereken teknik özellik ve deneyim TVEL’de bulunmaktadır” dedi.
Yılda 100 Ton Süperiletken Tel Üretilecek
CMP Proje Yöneticisi Andrey Yeseneev, şu bilgileri verdi:
“Bugün, eşi görülmemiş ideal bir niyobyum-kalay teli oluşturma üzerine çalışıyoruz. Bu tür nicel özelliklere dünyada henüz hiç kimse ulaşmadı. Bu, CMP için son derece ciddi bir görev. Çalışmaların yeterlik aşamasının başarılı şekilde yürütülmesi, yılda yaklaşık 100 ton süperiletken tel üretmemizi sağlayacak” şeklinde konuştu. CMP, 2018 yılının sonuna kadar dört farklı süperiletken tel versiyonu üretecek.
Uygulamalı süperiletkenlik, TVEL’de, nükleer olmayan teknolojilerin geliştirilmesinde stratejik önceliklerden biri olarak öne çıkıyor. Süperiletken malzemeler, temel bilim projelerinin yanı sıra, MRI gibi modern tıbbi ekipmanların geliştirilmesinde vazgeçilmez konumda yer alıyor.
Geleceğin Dairesel Çarpıştırıcısının Çevre Uzunluğu 100 Kilometreyi Bulacak
Dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarı CERN’de kurulacak olan Geleceğin Dairesel Çarpıştırcısı, temel parçacık fiziği ile ilgili araştırmaların sürdürülmesi için Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın (LHC) yerini alacak. Geleceğin Dairesel Çarpıştırcısı’nın çevre uzunluğunun 100 kilometreye ulaşması öngörülüyor. Bu büyüklükte bir bilim makinesinin oluşturulması için yüksek miktarda süperiletken tel gerekiyor.
